"Savaşın içinde savaş"

"Savaşın içinde savaş"

• 10/03/2022
• ÜniKuir

Trans kadın Faámelu, transfobinin ve ayrımcı yasaların kendisini Rus işgalindeki Kiev’de rehin tuttuğunu anlatıyor.

Li Cohen imzalı haber 1 Mart 2022'de CBS News'te yayınlanmıştır.

Çeviren: Hazal (ÜniKuir Gönüllüsü)

Zi Faámelu, 2014’de Rusya tarafından işgal edilerek alınmış Kırım’da doğup büyümüş. Şimdi 31 yaşında olan Zi, bir haftaya yakın süredir Rusya’nın kuşatması altında olan Kiev’de yaşıyor. Yemeği bitmek üzere ve silah sesleri patlamaya başladığından beri evinden çıkmadı. Çıkamayacağını söylüyor.

Faámelu, transfobinin şehirde ve komşu ülkelerde yaygın olduğunu ve eğer ayrılırsa devam eden çatışmanın geriliminin onu daha fazla şiddete maruz bırakacağından korkuyor. Faámelu eskiden Ukrayna’daki bir şarkı yarışması olan “Star Factory”de popüler bir yarışmacıydı.

“Bazen hepsinin bir rüya olduğunu, bir bilgisayar oyununun içinde kaldığımızı hayal ediyoruz. Çünkü sakin bir toplumda yaşarken bomba sesleri duyduk, bomba sesleri ile uyandık…” diyor Faámelu. “Birkaç saat önce bomba sesleri duydum ve pencerelerim titriyordu… Hayatım için gerçekten korktum.”

Faámelu günlerdir evindeki ışıkları ve pencereleri kapalı tutmak ve zorunda olduğunu söylüyor. Yalnız yaşıyor, arkadaşları çoktan şehri terk etti ve apartmanda kalmış tek kişi olabilir. Faámelu füze atılmış Kiev’e yakın yaşıyor ve evinin dışında bekleyebilecek tehlikelerden korkuyor: “Bir sürü insanın silahları ve tabancaları var. Bu şiddetin bahanesi olabilir… Çok korkunç bir durum.”

Faámelu ne yapacağını bilmiyor. Sınıra kadar olan yolda şiddetle karşılaşmasa da ülkeden çıkmasına izin verilip verilmeyeceğini bile bilmiyor: “Sınırdakilerin geçmeme izin vermesine imkan yok. Hiçbir yol yok.”

Eğer komşu bir ülkenin sınırına ulaşıp sığınma talebinde bulunursa onu içeri alacaklarından bile emin değil. Pasaportunda yazan cinsiyet onun cinsiyeti değil. LGBTQ+ topluluğu yıllar içinde daha görünür oldu ama trans özneler için durum daha karışık.

“Burası çok gökkuşağı dostu bir yer değil… Trans yaşamı burada çok karanlık. Eğer pasaportunuzda cinsiyetiniz erkek olarak belirtiliyorsa ülkeden çıkmanıza izin vermiyorlar. Geçmenize izin vermiyorlar.”

Yıllardır Ukrayna’da yasal olarak tanınmak isteyen transların atması gereken adımların olduğu uzun bir liste var. İnsan Hakları izleme Örgütü’ne göre hükümet, transları kapsamlı bir psikiyatrik gözlemde tutmak ve uyum süreci ameliyatlarını cinsiyetleri ile uyumlu bir şekilde yasal belgelere geçirmek zorunda.

İşlemleri azaltmak için yasa teklifi 2017 yılında yapıldı ama, hala trans Ukraynalılar ayakta psikiyatrik değerlendirmeye giriyor. Bu yasanın uygulandığına dair bir gösterge yok. Faámelu “Bunu yaşamak istemiyorum. Bu dünya için utanç verici” diyor: “Pasaportumu değiştirmemeye karar vermiştim, erkek ifadesinin kalmasına... Ve şimdi bu ülkeyi terk edemeyeceğimi biliyorum.”

“Bu gerçekten de savaşın içinde savaş” diyor Faámelu.

2021 yılında Uluslararası Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans ve İnterseks Derneği, Ukrayna’nın yeni trans sağlık bakımı protokolünü kabul etmekte oyalandığını ve ülkedeki LGBTQ topluluğu, aşırı sağcı gruplar tarafından göz korkutma ve saldırılarla karşı karşıya kaldığını bildirdi.  49 Avrupa üllkesinin dahil olduğu bir listede Ukrayna, LGBTQ’lara genel yaklaşımı nedeniyle 39. sırada.

Faámelu’nun korkularını, Ukrayna’da kendisini LGBTQ bireyi olarak tanımlayan diğer kişiler de paylaşıyor.

Harkov’da hukuk öğrencisi olan 18 yaşındaki Iulia, CBS News’ten Haley Ott’a “Rusya’da LGBTQ bireyleri zulüm görüyor” ifadelerini kullandı: "Eğer Rusya’nın Ukrayna’nın hepsini ya da büyük bir bölümünü işgal ederse şu an Ukrayna’da yapabildiğimiz gibi huzur içinde var olmamıza ve haklarımızı savunmamıza izin vermezler.”

Bu zorluklara ek olarak Faámelu’nun ailesinin durumu var. Onlar hala Kırım’da yaşıyorlar ve Faámelu’ya göre onlar Rusya’nın kızlarının şehrini işgal ettiğine bile inanmıyorlar: “Gerçekten beyinleri yıkanmış. Ailem her şeyin sahte olduğunu, kendimizi bombaladığımızı ve biraz drama yaratmaya çalıştığımızı düşünüyor.”*

Şimdilik Faámelu iyimser olmaya odaklandı. Güvenli bir şekilde ülkeden kaçmanın bir yolunu bulacağını ve Ukrayna’nın kendisini Rusya’nın işgaline karşı başarılı bir şekilde savunabileceğini umuyor. “Ukraynalıklar hakkında şöyle bir şey var, onlar oldukça iyimser ve keyifli insanlar… Asla vazgeçmiyorlar.” 

“…Sonraki sabah hayatta mı olacağını bilmiyorsun. Peki ne yapacaksın? Dürüst olmak gerekirse ben mutfakta dans etmeyi tercih ediyorum. Çünkü eğer hayatımın son anı buysa, sadece kutlamak istiyorum. Sadece dans etmek istiyorum.”

*Editör notu: Bu alıntıda ahlaki/politik bir sorun, engellilik haliyle bağlaştırıldığı için ayrımcı ifadenin normalleştirilmesinin önüne geçmek niyetiyle söz konusu sağlamcı ifade içeren cümleye yer verilmemiştir.