Anayasa Değişikliği Teklifi 101
Anayasa Değişikliği Teklifi 101
- 26/10/2023
- Medya Gönüllüleri
Ekim ayında Meclis açıldı ve anayasa değişikliğinin 28. Yasama Döneminin de gündemi olması bekleniyor.
Değişiklik hangi maddeleri içeriyor, kaç oyla gerçekleşebilir? Referandum mümkün mü? Meclis'teki mevcut koltuk dağılımı anayasa değişikliği hakkında bize neyi söylüyor? ÜniKuir Medya Gönüllülerinden Gökay, Zeynep ve Eylül "Anayasa Değişikliği Teklifi 101" bilgi notu ile tabloyu sizin için özetledi.
Yeni Dönem, Aynı Sorular
6 Şubat Depremleri ve Genel Seçim nedeniyle rafa kaldırılan anayasa değişikliği teklifinde son durum ne?
Önceki dönem Meclis gündeminde geniş yer tutan anayasa değişikliğinin teklifinin, Ekim ayında çalışmalarına başlayan Meclis’in yeni döneminde geniş yer bulacağı öngörülüyor.
Yeni yasama döneminin açılmasıyla birlikte, “başörtüsü serbestliği” ve “ailenin korunmasını” içeren anayasa değişikliği teklifi raftan inecek.
Teklif ne içeriyordu?
14 Mayıs sonrası 28. Dönemine başlayan Meclis’e henüz değişiklik teklifi sunulmadı.
Fakat geçtiğimiz dönemde Anayasa Komisyonunda görüşülen teklif, “vicdan” ve “dini inanç” özgürlüğünü koruma altına alan 24.madddeye eklenmek üzere başörtüsü düzenlemesi getirmeyi öngörüyordu.
Ayrıca eşler arasındaki eşitliği vurgulayan 41. maddedeki “eş” tanımının “kadın” ve “erkek” olarak değiştirilmesi teklif ediyor.
Sayılar ile Meclis
Mevcut kurallara göre anayasa değişikliği 360 milletvekilinin kabulüyle halk oylamasına (referanduma) sunulabilir.
Ayrıca Meclis’te 400 milletvekilinin oyuyla kabul durumunda ve Cumhurbaşkanı imzasıyla Resmi Gazete’de yayınlanması halinde değişiklik halk oylamasına sunulmaksızın yürürlüğe girebilir.
Herhangi bir iktidar Meclis'teki milletvekili sayısının büyük çoğunluğuna sahip olmadığı müddetçe Anayasa değişikliğinin gerçekleşmesi güç olduğundan, böyle bir değişimin geri dönüşü zor olan hak kayıplarının önünü açması mümkün.
Gelecekte bizi ne bekliyor?
Yeni bir anayasa değişikliği teklifinin Meclis gündemine tekrar gelmesine, iktidarın 14 Mayıs öncesi ve sonrasında yaptığı açıklamalar ışığında kesin gözüyle bakılıyor.
Yeni dönemde değişen siyasi iklim ile iktidarın farklı ve daha kapsamlı bir teklif ile Meclis karşısına çıkması da olasılıklar arasında.
Gizli oylama
Anayasa değişikliklerinde milletvekilleri, görüşlerini gizli oylama usulüyle belirtiyor.
Bu durum, milletvekillerine partilerinin görüşünün aksine oy kullanma fırsatı sunuyor. Böylece bazı muhalefet milletvekilleri partilerinin vereceği karardan sapabilir.
Herhangi bir iktidar Meclis'teki milletvekili sayısının büyük çoğunluğuna sahip olmadığı müddetçe Anayasa değişikliğinin gerçekleşmesi güç olduğundan, böyle bir değişimin geri dönüşü zor olan hak kayıplarının önünü açması mümkün.
Referandum ve Yerel Seçimler
Anayasa değişikliği teklifiyle halk oylamasına gidildiği tabloda, takvimi belirlemekte önemli bir rolü olacak olan Cumhurbaşkanı Erdoğan, referandum ile yerel seçimleri aynı tarihe getirebilir.
Böylelikle, genel seçimlerde olduğu gibi yerel seçimlerde oy deşvirmek için LGBTİ+’lar seçim malzemesi edilebilir.
Meclis’teki mevcut tablo
Yeni Meclis’te, Cumhur İttifakı toplam 323 milletvekiliyle anayasa değişikliğini kendi başına referandurma götüremiyor.
Bu yüzden Millet İttifakı bileşenleri ve İYİ Parti, olası anayasa değişikliğinin kabülünde önemli yere sahip.
CHP ile Emek ve Özgürlük İttifakı’ndan HEDEP ve TİP’in bu değişikliği onaylamaya en uzak konumdaki partiler olduğu tahmin ediliyor.
Geçmiş ve gelecek
Millet İttifakı’nda yer alan ancak geçmiş dönemlerde iktidar partilerinde görev almış milletvekilerinin, olası bir anayasa değişikliği teklifinde nasıl tavır alacağı hala net değil.
İttifaktan ayrılan İYİ Parti’nin, anayasa değişikliği teklifine karşı alacağı pozisyonun netleşmemiş olması da oylamaya yönelik belirsizliği artıran sebeplerden biri. Partinin teklife bakış açısının, seçim öncesindeki duruşundan farklı olması ihtimaller arasında.
Gelecek Partisi ve Saadet Partisi, LGBTİ+’larla ile ilgili geçmişteki söylemlerinden dolayı dönem dönem eleştiri aldı.
