“Bir derste LGBTİQ+’ları ilgilendiren bir gündem söz konusu oldu ve hocamız ‘Bunların tedavi olması gerekiyor’ deyip konuyu kapattırdı.”
Tetikleyici içerik: Cinsel taciz ve damgalama
Üniversite tercih dönemi, bu yıl (2023) 27 Temmuz ve 8 Ağustos tarihleri arasında gerçekleşecek. ÜniKuir olarak, geçen seneden beri Lubunya Tercih Yapıyor (LTY) serisiyle bir yola çıktık ve üniversite tercihi yapacak LGBTİ+’lar için önemli olduğunu bildiğimiz bir soruyu yanıtlamaya çalışıyoruz: “Gideceğim üniversitedeki lubunyalar neler yaşıyor?”
Elbette bu seri, tek bir lubunyanın belirli bir dönem içindeki deneyimini kapsıyor. Üniversitenin farklı kampüslerinden, farklı bölümlerinden lubunyaların hatta aynı dersi alanlarının bile tecrübe ettiklerinin birbirinin aksi olabileceğini göz önünde bulunduruyoruz. Çünkü hepimizin deneyimi biricik.
Pek çok üniversitedeki LGBTİ+ özneden deneyim aktarımları aldığımız bu serinin, birkaç ay sonra kampüslere güneş gibi doğacak lubunyalara fikir vermesini umut ediyoruz. Lubunya Tercih Yapıyor (LTY) serisinde, kampüs güvenliğinden barınma sorunlarına, ders içeriklerinden burs imkanlarına, üniversite personelinin tutumlarından şehirdeki koli fırsatlarına kadar pek çok şeyden konuşuyoruz.
Lubunya Tercih Yapıyor dosyası ikinci yılında: Serinin altmış dördüncü konuğu Atatürk Üniversitesinden Mahmut!
LTY Serisi #63: Çankırı Karatekin Üniversitesinden Mayan anlatıyor
2021 yılında Atatürk Üniversitesinden mezun olan Mahmut, lubunya olmayanlar için “yaşanılır” bulduğu üniversite kampüsünün LGBTİ+’lar için güvenli bir alan olmadığının altını tekrar tekrar çiziyor. Akademisyenlerin sunduğu eğitimin kalitesini yetersiz bulmasa da çoğunun “fobik ve eril bir zihniyete sahip” olduğunu ifade ediyor.
Hayatta kalanın beyanı aktararak, aynı zamanda maruz kaldıklarını anlatarak üniversite bileşenlerinin cinsel şiddet failliklerini ve LGBTİ+’lara yönelik nefret söylemlerini ortaya koyan Mahmut, ayrıca din bahane edilerek kampüsün haremlik selamlığa dönüştürülmek istendiğine şahit olmuş. LGBTİ+’ların da buna paralel olarak görünmezliğe hapsedildiğini ifade ediyor.
Öğrenci hayatı boyunca aile evinde yaşamak zorunda kalan Mahmut, ailesiyle yaşamanın beraberinde yoğun bir kısıtlama getirdiğini aktarıyor. Erzurum’u muhafazakar bir kent olarak tanımlayan mezun öğrenci, kampüste ve şehrin kalanındaki şiddetin türlü veçhelerine rağmen tercih yapacak öğrencilerin şehirde yalnız olmadığını ve dayanışma için hazır lubunyaların var olduğunu bilmesini istediğini söylüyor.
Senin tercih dönemin nasıl geçmişti, oradan başlayalım mı?
Bir kurtuluş olarak gördüğüm üniversite hayalinin tercih dönemi ne yazık ki öyle olmadı. Ailemin evinde yaşamak yetmezmiş gibi kurtuluş olarak gördüğüm üniversiteyi de yine ailemle aynı şehirde okumak zorunda kaldım.
Atatürk Üniversitesine yerleşmeden önce ne umuyordun? Beklentini karşıladı mı?
Üniversiteden önce hem kenti hem de üniversiteyi yeteri kadar tanıdığımı düşünüyordum. Ancak yerleştikten sonra bazı şeyler değişti. Artık üniversiteye dışarıdan giren biri değil, üniversitede okuyan biriydim. Ayrıca lubunya olmanın verdiği korkular vardı bunun yanında... Bunları toplayınca hiçbir beklentim karşılanmadı diyebilirim.
Atatürk Üniversitesini artıları ve eksikleriyle değerlendirir misin?
Cis-hetero biri için üniversite daha yaşanılır bir halde bence. Çok büyük bir kampüsü var. Kampüsün bazı bölümlerinde heterolar her türlü şeyi yapabiliyor. Bunun yanı sıra kafeleri çok güzel.
Memnun olmadığım şeyleri saymakla bitiremem açıkçası. Her önüne gelenin girebildiği, güvenlik açığının had safhada olduğu, içerisinde sadece muhafazakar öğrencilere özel olarak yapılmış iki caminin olduğu bir üniversitedeyim. Bu cami meselesine değinmemin nedeni, para kazandırmadığı için veterinerlik bölümü öğrencilerinin pratik yaptığı alanların 5 günden 1 güne düşürülüp üniversite yönetiminin oluşturduğu mağduriyet.
Aldığın eğitim hakkında neler söylersin?
Müfredatı tek başına düşündüğüm zaman yeterli olduğunu söyleyebilirim. Çünkü hocalarımızın bir kısmı çok donanımlı ve gerçekten işini severek yapıyor. Bölümlerin çoğunda bunun böyle olduğunu söylemem gerekiyor. Çok fazla profesörü olan bir üniversite Atatürk Üniversitesi. Ama hocalara ulaşmak çok zor...
Barınma ihtiyacını nasıl giderdin?
Aile evinde kalıyorum ben. Ancak bir ev bulmaya çalışayım derseniz bulmak sizin için zor olmaz. Kira fiyatları ilçeden ilçeye değişiyor.
Aile evinde yaşamanın zorluklarına gelecek olursak, eve giriş çıkış saatlerim sıkıntı yaratıyor çoğunlukla. Arkadaşlarımda kalmama izin verilmiyor ve her şeyin hesabını vermek zorunda kalıyorum. Bu da sürekli bir kaos hali yaratıyor.
Burslara erişim imkanın oldu mu? Eğer çalışman gerektiyse iş bulman zor muydu, LGBTİ+ bir öğrenci olarak deneyimlerin nasıldı?
Burs almadım herhangi bir yerden. Ailemin verdiği para ile geçinmek zorunda kaldım çoğunlukla. Ama bir iş bulmak hayli zor Erzurum’da. Bu zorluk hem LGBTİQ+’lar için geçerli hem de cis-heteroseksüeller için geçerli. Ama lubunyalar için bir kafede bile görünür olarak çalışmak çok zor. Çok düşük ihtimalle görünür kimliği ile biri az sayıda olan güzellik merkezlerinde iş bulabilir, ki bu da çok zor.
Özellikle bir LGBTİ+ öğrenci olarak kampüs deneyimini de konuşmak isteriz. Nasıl bir beklentin vardı kampüse gelmeden önce?
Görünür lubunya görmeyi ümit ediyordum, onlarla tanışmayı, kampüste gullüm alıkmayı ümit ediyordum. Ancak gördüğüm tek örnek, gökkuşaklı çoraplar oldu.
Bir LGBTİ+ olarak kampüste, derste, yemekhanede, kantinde, tuvalette neler yaşadın, neler deneyimledin?
LGBTİQ+ olarak oldukça tetikleyici anıların var ama bunları anlatmayıp, açıklayıcı olabilecek tek bir örnekten bahsetmek istiyorum. Bir derste kadın+ arkadaşlarımızla oturuyor, dersi dinliyorduk. Bir anda hoca dersi bölüp yanımıza geldi ve burası müslüman bir ülke, kadın-erkek yan yana oturmanıza izin veremem gibi cümleler sarf etmeye başladı ve bizi ayırdı. Ardından tüm derslikte kadınları bir yere erkekleri bir here alıp bu şekilde oturacaksınız dedi... Sonrasında kadın arkadaşlarla zorla birliktelik yaşadığını öğrendik.
Bunun yanı sıra görünür bireylerin kampüste küfür ve hakaretlere maruz kaldığını çok fazla duydum. Bilhassa ben kampüs içinde olduğum gibi davrandığım zamanlarda defalarca kez aileme ifşanladım.
"Üniversitelerde Cinsel Taciz ve Mobbing ile Mücadele için El Kitabı"
Hocaların LGBTİ+ öğrencilere ve LGBTİ+ gündemlere yaklaşımlarına dair eklemek istediğin bir şey var mı?
Atatürk Üniversitesinde denk geldiğim hocaların çoğu fobik ve eril bir zihniyete sahipti. Hatta bir derste LGBTİQ+’ları ilgilendiren bir gündem söz konusu oldu ve hocamız “Bunların tedavi olması gerekiyor” deyip konuyu kapattırdı.
Diğer öğrencilerin tutumları nasıldı?
Kadın arkadaşlarımızla iyi geçiriyoruz genelde. Erkekler ne yazık ki bu anlayıştan uzak ve anlamak yerine ya yalnız bırakmayı tercih ediyor ya da ifşalamayı. Nedense bizim onları düşlediğimizi falan düşünüyorlar.
Hakkında bilgin varsa, üniversitenin öğrenci topluluklarını nasıl değerlendirirsin? Bu topluluklar lubunyalar için güvenli mi sence?
Üniversitedeki toplulukların en görünür olanı ülkü ocaklarına ait topluluk. Bunun dışında başka bir topluluğun stant açtıklarına denk gelmedim ben. Zaten üniversitedeki hakim görüş sağa yakın olduğu için hiçbir topluluğa güvenli diyemeyeceğim.
Kampüsün neler sunduğundan bahsettik, biraz da şehirden bahsedelim. Nasıl bir şehir sence Erzurum?
Erzurum muhafazakar bir kent, koşulları da bu yönde. Gece kulübü ya da bar sayısı çok az, dolayısıyla gece hayatı da yok. Ama kolileşmek istediğiniz an tanışma uygulamalarına girmeniz yeterli olacaktır. Uygulamalarda sokakta size küfüreden amcadan, amcanızın oğluna kadar herkesi görebilirsiniz.
Bir lubunya olarak sana bir kampüs yaratma imkanı verilse, nasıl bir yer yapardın orayı?
Toplumsal cinsiyet eşitliği derslerinin verildiği, LGBTİQ+ olmak üzerine konferansların yapıldığı ve toplulukların özgür olduğu bir üniversite olmasını isterdim, ülkü ocakları dahil değil!
Bunun yanı sıra Cinsel Tacize ve Cinsel Saldırıya Karşı Destek Birimlerinin oluşturulmasını isterdim. Üniversitede bu tür birimlerin olduğunu sürekli vurgular ve öğrencilerle birlikte akademisyenlerin bu birime gitmeleri için teşvik edici söyleşiler veya konferanslar programlardım. Ve tabii onur yürüyüşleri... Her yıl alıktıra alıktıra yürünmesini isterdim.
Atatürk Üniversitesini tercih etmeyi düşünenlere söylemek istediğin bir şey var mı?
Görünür veya görünür olmayan lubunya dostum, kolidaşım; seni çok zor bir 2 ya da 4 yıl bekliyor, bunu bilmeni isterim. Akademisyenlerin, öğrencilerin, güvenliğin ve hatta sokaktaki Ahmet Amcanın fobik olduğunu bilerek gelmeni istiyorum üniversiteye. Geldiğin zaman her ne ile karşılaşırsan karşılaş her zaman her yerdeyiz ve destek için omuz omuza vermiş lubunyalar olarak buradayız!
LTY 2022 yılı listesi için tıkla!
Çerez Politikası
Size en iyi hizmeti sunabilmek ve reklam çalışmalarında kullanmak amacıyla sayfamızda çerezlerden faydalanıyoruz. Sayfamızı kullanmaya devam ederek çerez kullanımına izin vermiş oluyorsunuz. Çerezler hakkında ayrıntılı bilgiye Çerez Politikamız'dan ulaşabilirsiniz.