2024 EuroPride Selanik: Özgürlüğü hissederken kapana kısılanlar
2024 EuroPride Selanik: Özgürlüğü hissederken kapana kısılanlar
- 23/08/2024
- ÜniKuir
EuroPride’a ev sahipliği yapan Selanik’te, 26-28 Haziran tarihleri arasında gerçekleşen “2024 Selanik EuroPride İnsan Hakları Konferansına" katıldık.
Yazı ve Fotoğraflar: izot
Editor: jîro
Bu sene EuroPride’a ev sahipliği yapan Selanik’te, 26-28 Haziran tarihleri arasında “2024 Selanik EuroPride İnsan Hakları Konferansı” düzenlendi. Üç gün süren konferansta çeşitli panel ve atölyeler yapıldı; LGBTİ+ hakları ve mücadelesi, evlilik eşitliği gibi birçok konu tartışıldı, yerel örgütler konferansı ve yürüyüşü protesto etti, uluslararası dayanışma mesajları verildi. ÜniKuir olarak hem konferansta hem de EuroPride’ın bu yılki ev sahibi Selanik’teki Onur Yürüyüşü’ndeydik.
Daha önce Londra, Viyana, Hamburg gibi birçok şehirde düzenlenen, her yıl farklı bir Avrupa kentinin ev sahipliği yaptığı EuroPride bu sene Yunanistan’ın en büyük ikinci şehri Selanik’te gerçekleştirildi.
Kentin 2020’de ev sahibi olacağı EuroPride, Covid-19 pandemisi nedeniyle iptal edilmişti. Bu uzun aranın ardından kentte düzenlenen EuroPride etkinlikleri kapsamında 2024 Selanik EuroPride İnsan Hakları Konferansı da gerçekleştirildi.
Aristoteles Meydanı’ndaki Olympion Sineması’nda düzenlenen ve üç gün süren konferansta çeşitli panel ve atölyeler düzenlendi.
ÜniKuir'in önceki etkinliklerinde tanışmış lubunyalar ve ÜniKuir ekibinden bir grup olarak 26-28 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirilen 2024 Selanik EuroPride İnsan Hakları Konferansı’ndaydık.
Elçilik ve konsolosluklarda “LGBTİ+ Komisyonları”
Konferansın açılış konuşmasını Selanik’in eski belediye başkanı olan, halihazırda Selanik Belediyesi’nin danışma kurulunda yer alan Yiannis Boutaris yaptı. Yıllardır daha kapsayıcı bir Yunanistan'ı hayal ettiklerini belirten Boutaris, “Selanik ve Selanik Belediyesi'nin daha iyi günlere hazırlandığını” ifade etti ve kapsayıcılık çalışmalarının devam ettiğini belirtti.
Yıllardır şehrin daha kapsayıcı ve adil bir yer olması için çaba harcayan bir belediye başkanını açılış konuşmasında çekinmeden ve herhangi bir kısıtlama olmaksızın görmek çok umut vericiydi. İstanbul'dan biri olarak, “İstanbul'un bir gün böyle olması mümkün değil mi?” diye düşündüğüm anlar yaşadım.
Boutaris’in ardından Selanik'in mevcut belediye başkanı Stelios Angeloudis, Yunanistan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Sofia Zacharaki, 2024 EuroPride Koordinatörü Lio Emmanouil, Avrupa Komisyonu Eşitlik Komiseri Helana Dalli ve Fransa'nın Yunanistan LGBTİ+ Hakları Elçisi Jean-Marc Berthon söz aldılar.
Fransa'nın Yunanistan LGBTİ+ Hakları Elçisi Jean-Marc Berthon yeni bir proje başlattıklarını, bu kapsamda Avrupa'daki elçilik ve konsolosluklarda "LGBTİ+ Hakları" adı altında çeşitliliği ve kapsayıcılığı artırmak amacıyla LGBTİ+ Komisyonları kurduklarını belirtti. Bu proje, uluslararası savunuculuk bağlamında bizi en çok etkileyen noktalardan biri oldu.
Konuşmanın ardından diğer katılımcı arkadaşlarımızla birlikte Fransa elçisine bazı sorular yönelttik: Avrupa Birliği adayı ülkelerdeki elçiliklerde bu sistemi uygulayabiliyorlar mı? Türkiye Hükümeti ile konsolosluk ve elçilik düzeyinde LGBTİ+ alanında nasıl ilişkiler kuruluyor? Hem bu sorular etrafında dönen bir tartışma hem de Ortadoğu ve bölgedeki LGBTİ+ mücadelesine dair bir sohbet başladı.
Ayrıca Avrupa Komisyonu'ndan Eşitlik Komiseri Helana Dalli'ye, Avrupa Komisyonu'nda kapsayıcı bir LGBTİ+ çalışması yürüttüğü için özellikle teşekkür etme fırsatımız oldu.
Evlilik eşitliği: Tartışmalar ve çözüm önerileri
Konferansın ikinci oturumunda, "Yunanistan ve Avrupa'da Evlilik Eşitliğini Kazanmak: Savunuculuk, Güçlendirme ve Politika Değişikliklerine İlişkin En İyi Uygulamalar" başlığı altında Yunanistan ve evlilik eşitliği mücadelesi veren diğer ülkelerin aktivistlerini ilgilendiren bir konu tartışıldı.
Hollanda, Fransa, İrlanda, Slovenya ve Yunanistan'dan katılımcılar, evlilik eşitliği için yürüttükleri kampanyaları, lobicilik çabalarını, etkinlikleri ve diğer faaliyet ve deneyimlerini paylaştılar.
Politika oluşturmanın ve eşit evlilik hakkını yasalaştırmanın yanı sıra "Yükselen Sağ ve Önlem Mekanizmaları" başlığı altında, gelecekte iktidara gelebilecek partilere karşı evlilik eşitliğinin nasıl güvence altına alınabileceği ve evlenmek istemeyen ancak birlikte yaşayan çiftler için yasal hakların nasıl iyileştirilebileceği konuşuldu. Bu tartışmalardan öğrendiğimiz uygulamalar, Türkiye gibi ilerici olmayan yaklaşımların hâkim olduğu bir ülkede olası bir hükümet değişikliği durumunda yapılabilecek lobicilik faaliyetleri için önerilebilecek "Sivil Partnerlik" konusunda bize fikir verdi.
Mücadele ve dayanışma mesajları
Konferansın ikinci gününde düzenlenen "Avrupa Sivil Toplumunun Daralan ve Düşmanca Bir Ortamda Hayatta Kalması" başlıklı ilk oturuma ÜniKuir Genel Koordinatörü Özgür Gür de konuşmacı olarak katıldı.
Konuşmanın moderatörlüğünü Uluslararası Af Örgütü Macaristan Direktörü Dr. Dávid Vig yaparken, diğer konuşmacılar arasında Tiflis Onur Yürüyüşü ekibinin kurucularından Mariami Kvaratskhelia ve Rusya'daki deneyimleriyle bilinen ComingOut LGBTQ+ Grubu'nun yöneticisi Denis Oleinik yer aldı.
Konuşmacılar kendi ülkelerindeki daralan atmosferin nedenlerini ve nasıl oluştuğunu tartışma fırsatı buldular; ayrıca diğer ülkelerle benzerlikler üzerine konuştular.
Mariami, Türkiye'deki "Etki Ajanı Yasası"nın Gürcistan'daki örneğine dair deneyimlerini paylaştı. Özgür ise Türkiye'deki endişeler üzerinde durdu. Oturumun en dokunaklı anlarından biri, "Neden hala bu topraklarda mücadele ediyorsunuz?" sorusuna verilen dayanışma dolu cevaplardı. Oturumun sonunda, Özgür EPT News'e Türkiye'deki durum ve ÜniKuir hakkında bilgiler verdi.
Yerel Örgütlerden EuroPride Protestosu
Aristoteles Meydanı'ndaki ikinci günde bir diğer ilgi çeken nokta da etkinliğe gelen ama içeriye girmeyen yerel aktivistlerdi. Konferansın o gün gerçekleşen etkinliklerinden biri “İşyerinde ve Eğitimde Güvenli Alan: Çeşitlilik, Eşitlik, Kapsayıcılık ve Erişilebilirliğin Kurumsal Değerler Olarak Yükselişi” semineriydi. Bu seminerin konuşmacıları arasında Coca-Cola, Uber ve Google gibi şirketlerin çeşitlilik ve kapsayıcılık alanındaki yöneticileri de bulunuyordu. Konferansın başladığı sırada yerel aktivistler salona girerek “Bizden ve bizim için”, “Soykırımda Onur Yoktur” sloganlarıyla eylemlerini gerçekleştirdiler. Bazı katılımcılar alkışlarla protestoya destek verirken çoğunluğun sessizliği şaşırtıcıydı. Ardından salondan güvenlik görevlileri eşliğinde zorla dışarı çıkarılan aktivistlerden dokuzu Yunanistan polisi tarafından salonun dışına çıkarıldı ve uluslararası katılımcıların görmeyeceği bir yere yürütülerek gözaltına alındı.
Şehirdeki feministler, sol örgütler, anarşistler ve öğrenci dayanışmaları son bir aydır EuroPride'ı eleştiren çeşitli eylemliliklerde ve basın açıklamalarında bulunmuşlar. Hatta Radical Block isimli Selanik Politeknik Üniversitesi'nde örgütlenen bir grup öğrenci işgal pratikleriyle dönüştürdükleri kampüslerinde EuroPride partilerine alternatif ve kesişimsel partiler düzenlemiş.
İlerleyen Oturumlar
İkinci günün bir başka oturumu "Avrupa'da İnterseks Sağlık Hizmetleri ve Görünürlük" ile ilgiliydi. Oturumun moderatörlüğünü İnterseks Yunanistan Organizasyonu’nun koordinasyon üyesi Dr. Nikoletta Pikramenou yaparken, konuşmacılar arasında OII Europe'dan Jana Hugo, Irene Kuzemko, Juan Pertl ve XY Spectrum'un kurucularından Kristian Ranđelović yer aldı.
Avrupa'da interseks haklarının beklediğimden daha az gelişmiş olması beni şaşırtan noktalardan biriydi. İnterseks Genital Mutilasyonu (IGM) olarak bilinen ve vücuda rızasız müdahaleyi içeren uygulamanın yasaklandığı sadece altı ülke (Almanya, İspanya, İzlanda, Malta, Portekiz ve Yunanistan) olduğunu duymak da şaşırtıcıydı. Ayrıca aktivistler, yasağın yeterli olmadığını ve yasal korumanın önemini vurguladılar.
Konferansın üçüncü ve son günündeki kapanış oturumunda Avrupa adına önemli isimler sahnedeydi. Kapanış etkinliğinin moderatörlüğünü Makedonya Üniversitesi'nden Dr. Kalliopi Chainoglou üstlendi. Konuşmacılar ise sırayla Avrupa Birliği Başkan Yardımcısı Margaritis Schinas, Avrupa Komisyonu İnsan Hakları Komiseri Michael O’Flaherty, sosyal hukuk araştırmacısı ve Avrupa Birliği LGBTIQ Araştırma Yöneticisi Miltos Pavlou, ILGA Europe Yöneticisi A. Chaber, Civil Rights Defenders Orta Doğu ve Avrupa direktörü Goran Miletić, EuroPride Derneği Başkanı Lenny Emson idi.
Konuşmacılar, etkinliğin verimli geçtiğini ve uluslararası dayanışmanın önemini vurguladılar. Bu kadar yüksek siyasi kademelerde yer alan, LGBTİ+ hareketine dahil olmayan ancak cesur adımlar atan aktivistleri görmek etkileyiciydi.
Siyasi partilerin çözüm arayışları
Ayrıca konferansın bir parçası olmayan ancak EuroPride etkinlikleri kapsamında düzenlenen "Avrupa'nın Politik Aileleriyle Bir Diyalog" adlı organizasyona da katıldık. Burada çeşitli siyasi partilerden Avrupa Parlamentosu üyeleri, parti başkanları ve diğer örgüt liderleriyle tanışma fırsatı bulduk.
Avrupa Birliği adayı olan Türkiye özelinde, Türkiye'nin mevcut hükümetle AB'ye katılımının zor göründüğü konusunda fikirler sunan partiler vardı. Ayrıca, gelecek yeni hükümetlerle birlikte Avrupa Birliği'nin LGBTİ+ hakları için nasıl daha iyi bir alan ve iş birliği fırsatı sunabileceği üzerinde durdular. Çok çeşitli ve farklı fikirleri olan partilerin bir araya gelip tartışma motivasyonlarını görmek çok umut vericiydi.
Selanik’te gökkuşağı
Oturum aralarında ve sonralarında Selanik Arkeoloji Müzesi, Beyaz Kule, Eski Selanik gibi şehrin çeşitli yerlerini gezme fırsatı bulduk. Bu esnada random bir yerden çıkan gökkuşağı temalı alan, geldiğimiz ülke bagajından dolayı bizi çok şaşırttı. Bir alışveriş merkezi girişinde post-it kağıtlarıyla oluşturulmuş gökkuşağı renklerinden kalbin içine düşüncelerimizi ve sloganlarımızı bıraktık.
EuroPride etkinlikleri kapsamında YMCA Parkı'nda düzenlenen stantlarda farklı ülkelerden aktivistlerle buluştuk ve onların hazırladığı oyun etkinliklerine katılarak hem yeni bilgiler edindik hem de ödüller kazandık. Her akşam verilen konserlerle şehir adeta Onur Yürüyüşü’ne hazırlanıyormuş gibiydi.
Konserlerde Selanik'in ünlü dans gruplarından "House of Drama" ve yerel drag queen'ler Katina Bella, Mystic Van Rouge, Raw Bee Candles gibi isimler sahne alırken, Evangelia, Kalomoira, Katerina Stikoudi gibi ünlü şarkıcılar da performans sergiledi. Bu etkinlikler Türkiye'deki drag kültürünün potansiyelini düşünmemize neden oldu; bazı konser geceleri Türkiye'deki performans sanatçılarına verilen desteğin nasıl artırılabileceğini hayal ettik. Yunanistan ile benzer insan dinamiklerine sahip olmamız, neden Türkiye'de de LGBTİ+’lar olarak daha özgür bir ortamda olamayacağımızı sorgulamamıza yol açtı ve aktivizme olan inancımızı güçlendirdi.
Ayrıca şehirdeki vegan yemekleri deneyimlemek de enfesti...
Onur Yürüyüşü
Selanik EuroPride 2024’teki son etkinliğimiz Onur Yürüyüşü’ydü. Yürüyüş öncesinde katılımın tahmin edilmesi çok zordu. Az katılım olacağı korkusu bir yandan vardı, ancak günler boyunca konferanslarda tanıştığım ve sokaklarda gördüğüm LGBTİ+ bireyleri ve destekçilerini düşündükçe umutlanıyordum. Sonuç olarak, beklentilerimin ötesinde, çok kalabalık bir yürüyüşle karşılaştım.
Büyük bayraklar açılmış, tırlarla desteklenen ve dansları, davullarıyla şölene bir protesto ahengi katan insanlar, pankartlar, sokakta çekinmeden partnerleriyle öpüşen çiftler, cinsiyet uyum süreci geçiren ve bedenlerini gururla sergileyen trans+’lar ve daha nicelerini görmek özgürlüğü iliklerime kadar hissetmemi sağladı. Neredeyse dört saat süren yürüyüş boyunca şehrin tüm sahil şeridini dolaştık ve LGBTİ+’lar için şanlattık!
Bu etkinlik Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile gerçekleştirilmiştir. Etkinliğin sorumluluğu tamamıyla ÜniKuir'e aittir ve AB'nin görüşlerini yansıtmamaktadır.
