Ekim 2025: LGBTİ+'lar Meclis gündeminin neresinde?
Ekim 2025: LGBTİ+'lar Meclis gündeminin neresinde?
- 01/12/2025
- ÜniKuir
Ekim ayında üniversitelerde LGBTİ+’lara yönelik müdahaleler arttı; ancak bu ihlallerin hiçbiri Meclis gündemine yansımadı.
Gönüllülerimizle birlikte yürüttüğümüz meclis izleme çalışması kapsamında Ekim ayında TBMM’de LGBTİ+ haklarını içeren yasama ve denetim faaliyetlerini sizler için derledik.
Türkiye Büyük Millet Meclisinde ekim ayında;
Genel Kurul 11 kez toplandı, bunlardan yalnızca 1’inde LGBTİ+’lardan hak temelli biçimde söz edildi.
İzleme kapsamında olan 6 farklı meclis komisyonu toplamda 17 kez toplandı. LGBTİ+’lar 5 kez hak temelli biçimde, 1 kez ayrımcı bir şekilde gündeme geldi.
105 basın toplantısı yapıldı. Bunların 6’sında LGBTİ+’lar hak temelli biçimde gündem oldu.
Mecliste grubu bulunan 6 siyasi partinin düzenlediği 15 grup toplantısının birinde LGBTİ+’lar hak temelli biçimde ele alınmıştır.
57 kanun teklifi verildi. Bunların yalnızca 1’i LGBTİ+ haklarına ilişkindir.
164 meclis araştırma önergesinin hiçbirinde LGBTİ+’larla doğrudan ilgili bir gündem bulunmamaktadır.
1506 yazılı soru önergesi sunuldu. Bunların 4’ünde LGBTİ+’lar hak temelli biçimde yer almıştır.
Genel Kurul
DEM Partili Beritan Güneş Altın, Genel Kurul’da yaptığı konuşmada 160 kurumun, özellikle kadın ve LGBTİ+ örgütlerinin, 11. Yargı Paketi’nin yaratacağı tehlikelere ilişkin haftalardır uyarıda bulunduğunu hatırlattı.
Komisyon Toplantıları
Komisyon toplantılarında gençlik, toplumsal cinsiyet eşitliği ve LGBTİ+ hakları ekseninde güçlü eleştiriler ve talepler öne çıktı. Milli Birlik, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu’nda GoFor Genel Koordinatörü Hasan Oğuzhan Aytaç, mevcut eşitlik mevzuatının gençleri, kadınları ve LGBTİ+’ları korumakta yetersiz kaldığını vurgulayarak bağımsız ve yaptırım gücü olan kapsamlı bir eşitlik yasası çağrısı yaptı; 11. Yargı Paketi’ni ve aile yılı politikalarını eleştirdi. Barışa İhtiyacım Var Kadın İnisiyatifi ve 29 Ekim Kadınları Derneği temsilcileri, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkışın ve kadınlar ile LGBTİ+’lara yönelik baskıcı politikaların barış inşasını imkânsız kıldığını dile getirerek, eşit yurttaşlığın tüm kimlikleri kapsaması gerektiğini belirtti. Diğer yandan Anadolu Gençlik Derneği ise gençleri “sapkın ideolojilerden” koruma iddiasıyla yürüttüğü faaliyetleri savunarak LGBTİ+ haklarına karşı çıktı. Son olarak, Plan ve Bütçe Komisyonu’nda DEM Partili Sevilay Çelenk, LGBTİ+’lar dahil birçok toplumsal grubun sistematik olarak düşmanlaştırıldığını söyleyerek gerçek güvenliğin barıştan geçtiğini ve nefret üreten politikalardan vazgeçilmesi gerektiğini ifade etti.
Grup Toplantıları
DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları, grup toplantısında 11. Yargı Paketi taslağını toplumun ihtiyaçlarını karşılamayan, baskıyı ve denetimi artıran bir düzenleme olarak eleştirdi. Taslakta kadınlara ve LGBTİ+’lara yönelik müdahalelerin meşrulaştırıldığını söyleyerek devletin görevinin yurttaşların yaşam tarzına karışmak değil, tüm kimlikleri eşit şekilde korumak olduğunu vurguladı.
Kanun Teklifleri
DEM Partili Özgül Saki, müstehcenlik suçundaki belirsizlikleri gidererek çocukların korunması sınırını aşan keyfi uygulamaların önüne geçmeyi amaçlayan bir kanun teklifi sundu. Teklif, sanatsal, kültürel ve bilimsel eserlerin müstehcenlik kapsamı dışında tutulmasını ve sahne performanslarının müstehcen olarak değerlendirilmesinin engellenmesini hedefliyor.
Yazılı Soru Önergeleri
Buu ay Meclis’te verilen yazılı soru önergeleri arasında LGBTİ+ haklarına dair farklı gündemler yer aldı. CHP’li Nermin Yıldırım, Mabel Matiz’in Perperişan ve Manifest tartışmalarını gündeme taşıyarak RTÜK’ün etik ilkeleri ve denetim mekanizmaları ile Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sorumluluklarını sordu. DEM Partili Meral Danış Beştaş, intersekslerin yaşadığı hak ihlallerini Adalet Bakanlığı’na iletti; EMEP’li Sevda Karaca ise kapatılan üniversite kulüp ve topluluklarına yönelik baskıları Milli Eğitim Bakanlığı’na sordu. DEM Partili Kezban Konukçu, 11. Yargı Reformu Taslağı’ndaki LGBTİ+ karşıtı düzenleme iddialarını sorarak hükümetten açıklama talep etti.
Ekim ayında bunların dışında LGBTİ+’ların gündeminde; Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi’ndeki LGBTİ+ ve kadın öğrencilerin eylemlerinde özel güvenlik görevlilerinin gökkuşağı bayrağına ve pankarta haksız müdahalesi, Türk Alman Üniversitesi LGBTIQ+ Dayanışma Topluluğu’nun tanışma etkinliğinin dijital ortamda ayrımcı sözlerle hedef alınması ve yine topluluğun düzenlediği vegan pikniğe yönelik polis tacizi, 2024 yılındaki Eskişehir Onur Yürüyüşü’ndeki polis şiddetine dair yapılan şikayete savcılığın takipsizlik kararı vermesi, 20 Kasım 2024’te Ankara’daki Nefret Suçu Mağduru Transları Anma Günü eyleminde gözaltına alınan 4 aktiviste bir yıl sonra dava açılması vardı. Ancak bunların hiçbiri meclis gündemine yansımadı.
Bu ay LGBTİ+ haklarını gündem eden milletvekilleri:
DEM Parti İstanbul Milletvekili Özgül Saki (2 kez)
EMEP Antep Milletvekili Sevda Karaca (2 kez)
DEM Parti Eş Genel Başkanı Tülay Hatimoğulları
DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç
CHP Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın
CHP Hatay Milletvekili Nermin Yıldırım
DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk
DEM Parti Erzurum Milletvekili Meral Danış Beştaş
DEM Parti İstanbul Milletvekili Kezban Konukçu
DEM Parti Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu
DEM Parti Mardin Milletvekili Beritan Güneş Altın
Meclis izleme çalışmasında görev alan gönüllülerimiz; Cem Aydın, Emirhan, Gökçe, Şansal Gümüşpala ve Şerife Atak
Meclis Sözlüğü
Basın Toplantıları: Milletvekillerinin gerekli gördükleri konularda mecliste bu amaçla ayrılmış bir alanda görüşlerini kamuoyuyla paylaşabilmesini sağlar.
Genel Kurul: TBMM'nin yasama ve denetim faaliyetlerine ilişkin her türlü işin görüşüldüğü ve karara bağlandığı en üst karar organıdır.
Grup Toplantıları: TBMM'de en az 20 milletvekili bulunan siyasi partiler, siyasi parti grubu kurabilmektedir. Bu gruplar genellikle haftada bir olmak üzere toplantılarda partilerinin politikalarını ve görüşlerini kamuoyuna aktarır.
Komisyonlar: Genel Kurul adına çalışmak üzere belli sayıda milletvekilinin katılımıyla oluşan, gündemdeki kanun tekliflerini genel kurul öncesinde görüşerek kabul eden, reddeden veya değiştiren ve karara bağladığı işlere ilişkin rapor hazırlayan kurullardır.
Kanun Teklifi: Bir ya da daha fazla milletvekilinin imzasıyla ve gerekçeli bir şekilde yeni bir kanun çıkarılması veya mevcut kanunun belli bir şekilde değiştirilmesi amacıyla hazırlanmaktadır.
Meclis araştırma önergeleri: En az bir milletvekili tarafından meclisin belirli bir konuda ayrıntılı bilgi edinmek ve raporlaştırmak üzere milletvekillerinin katılımıyla oluşturduğu özel bir komisyon oluşturması amacıyla verilir.
Yazılı soru önergeleri: Milletvekilleri tarafından yasama ve denetim faaliyeti içerisinde, Cumhurbaşkanı yardımcılarının ya da bakanların görev alanına giren konularda yanıtlaması için sunulan soruları içerir.
Genel görüşme önergeleri: Devleti ve toplumun genelini ilgilendiren konular üzerine mecliste milletvekillerinin katılımıyla genel görüşme açılması için verilir. Genel görüşme açılması siyasi parti grupları veya en az 20 milletvekili tarafından yazılı bir önergeyle istenebilir. Genel görüşmelerde herhangi bir oylama yapılmamakta ve karar alınmamaktadır.
Meclis soruşturma önergeleri: Meclisin salt çoğunluğunu sağlayacak sayıda milletvekili tarafından, görevde bulunan veya görevinden ayrılmış olan Cumhurbaşkanı yardımcılarının veya bakanların ya da parlamenter sisteminde görev yapmış olan başbakan veya bakanların görevleriyle ilgili işlerden dolayı cezai sorumluluklarını gerektiren fiillerin soruşturulması amacıyla verilir.
Daha fazla kavram için: https://www.tbmm.gov.tr/ParlamentoTerimleriSozluk
