Ateşli Tipler Stres Yaratıyor

Ateşli Tipler Stres Yaratıyor

• 03/02/2022
• ÜniKuir

"Beyin güzelliği takdir eder. Ancak her zaman değil."

Amanda Mull’un bu yazısı, 2019 yılında The Atlantic’te yayınlanmıştır.

Çeviri: Xennan Milenov

Editörün notu: Her bir okuyucu için bu yazıda bahsedilen ateşli tip elbette farklı olabilir. Ancak yazarın da bahsettiği gibi kimi zaman “tipimiz olmasa bile” kimilerimizi strese sokan bu güzellik, endüstri tarafından güzel diye kodlananları daha çok referans gösteriyor: Yani çoğunlukla “uzun boylu, geniş omuzlu, kare çeneli” olanları. Belki her zaman daha görünür olan engelli olmayan, beyaz geyler de olabilir… Bu yüzden, kapak görselinde de o türden bir ateşli tipe yer vermek yazıyla örtüşüyordu. 

-

2010 yılında, 24 yaşındayken, 6 ay boyunca sürekli tekrarlayan ağrılı boğaz enfeksiyonuna katlandım, ta ki bademciklerimin alınmasına izin verilene kadar. Antibiyotik tedavimin ortalarında, duş almamış ve yerden toplayıp üzerime geçirdiğim spor kıyafetlerimle ter içinde, dik oturmak için zorladığım irademin son demlerindeyken zar zor bir şekilde yeni uzman doktorumun ofisine atmıştım. Bu yüzden de doktorun muayene odasına girip uzun boyunu, geniş omuzlarını, kare çenesini ve muazzam güzelliğini ortaya döküvermesine hazırlıksız yakalanmıştım. 

Utanç çok hızlı bir şekilde bütün vücuduma yayıldı. Neden onun bu beklenmedik yakışıklılığı hasta insanları strese sokabiliyordu? Neden yüzü bu kadar simetrikti? Neden danışmadaki kişi beni bu konuda uyarmamıştı?

Birkaç hafta sonra bu ateşli doktor benim çürüyen bademciklerimi aldı. Hasta odamda bana sürpriz bir ziyarette bulunduğunda, fiziksel güzellik çan eğrisinin en ucundaki insanların, onlarla baş edebilmemiz için geri kalanlarımıza en azından kendimize çeki düzen vermemiz için vakit tanıması gerektiği gibi gerçekliği olmayan bir inanç tarafından tekrar ele geçirildim. Onun yerine bir mağazada tezgaha yaklaşıp, göz kamaştırıcı bulduğumuz biriyle etkileşimde bulunmaya ve hiçbir şey olmamış gibi davranmak zorunda bırakılıyorduk.

Aradan geçen on yıl içinde, düzenli olarak bu ağır beklenti altında ezilip büzülmüştüm: Daha öncesinde de telefonda döküntümden detaylıca bahsettiğim ateşli başka bir doktor, bir o kadar ateşli nakliyeci ve ara sıra gördüğüm ateşli kurye vardı. Her seferinde aynı küçük panik, utanç, öfke ve içerlenme hissetmiştim. İnsanların güzellikten zevk alması gerekmiyor muydu? Anlaşılan tek dev tuhaf tip ben değilmişim, en azından nörobilime göre. Bir zarar teşkil etmeseler de ateşli kişiler çok ama çok stres yaratıcı olabiliyormuş. 

Bütün bu problem beyin kimyasıyla başlıyor. “Çekici birisini gördüğünüzde beyninizin sol ventral tegmantal alanı (VTA) aktif hale geliyor ve dopamin salgılamaya başlıyor” diyor Helen Fisher, Kinsey Enstitüsü’nde çekicilik üzerine çalışan biyolojik antrolopolog. “Dopamin beyin için bir uyarıcı, bu yüzden bazı insanların tepkisi şaşırma ya da garip davranmak olabiliyor”. Dopaminin hızlıca salgılanması her ne kadar tatmin edici bir deneyim olsa da çoğu çekici insanın yarattığı, sizi elinizde olmayan bir sersemliğe uğratan bu duygu, sizi dengesizleşmiş ve ne söyleyeceğinizi bilemez halde bırakabilir.

Fisher’ın uyaranlara karşı beynin parlayan alanlarını gözlemlediği fMRI tramalarına göre güzelliğe verilen hoşnut reaksiyondan sol ventral tegmental alan (genellikle sol VTA olarak adlandırılır) sorumlu. Bu sırada, sağ VTA da romantik sevgiyi besleyen dopamini salgılıyor. Bu iki tepki çok benzer olmasına rağmen nörolojik olarak birbirlerinden uzaktalar, ki bu da kişilerin alelade hoş bir yüz görünce hissettikleriyle beraber, romantik ya da sekse ilişkin bir arzunun olması gerekmediğini ortaya koyuyor. “Aynı şey muhtemelen güzel bir tabloya bakarken de oluyor” diyor Fisher. “Size dopamin pompalıyor ve bu da sizi biraz daha sersemlemiş hale getirebiliyor”.

Sol VTA sizin gördüklerinizi değerlendirir ve değer biçer; ama beyninizin o kısmının parlaması illaki de görüntüsünden haz aldığınız o kişiyle iletişime girmek isteyeceğiniz anlamına gelmiyor, ki bu da çoğu kişinin gördükleri her ateşli tipe çıkma teklifi etmemesinin nedenidir. Benim hissettiğim stres reddedilme korkusuyla aynı şey değildi, açıkçası ateşli bulduğum cerrah benim tipim bile değildi. Paniklememin sebebi bir tabloyla, ateşli bir insana bakmak arasındaki o asıl farktı: Tablo size bakıp sizi yargılayamazdı. 

Bu da ikinci ve potansiyel olarak daha hain olan kimyasalın geldiği kısım: Kortizol. Yol verdin vermedin kavgamızdan kilo alışımıza kadar her şeyden sorumlu olan o stres hormonu. Fisher’a göre benim muazzam çekicilikteki doktorumu görünce deneyimlediğim şey kortizol artışıydı. “Bazı insanlar güzel birini görünce çok yetersiz hissedebilir. Böyle olduğunda kortizol seviyesi artış gösterir” diyor. Hormondaki bu yükselme savaş ya da kaç tepkisini tetikleyebilir, bu da beynimin, benim hasta, taşınmanın ortasında ya da kendi evimin içinde The Real Housewifes of Atlanta izlemekte olduğum dezavantajlı durumlarda, bu güzel yabancılara karşı çok hızlıca şiddetli bir rahatsızlık ve utanma hissetmemin nedeni olabilir.

“Bu, kim olduğunla, kendin hakkında nasıl hissettiğinle, sürprizlerden hoşlanıp hoşlanmadığınla -ve daha bir sürü şeyle- alakalı bir durum” diyor Fisher. Amerikan kültürünün fiziksel güzelliği en uç üstünlük göstergesi olarak kodlamaya olan yönelimi de -ki bu da etkileşimlerin yetersizlik hissi açısından neden özellikle stresli olduğunu da açıklar- bu durumu daha da zorlaştırıyor. 

İnsanların beyni kesinlikle güzellikten keyif alırken, bunu takdir edişimiz her zaman o denli dolambaçsız olmayabiliyor, çünkü bakış açımız da o belirli etkileşim hakkında başka birçok şey tarafından etkiye uğruyor. Aslında araştırmacıların bulgularına göre korkudan dolayı oluşmuş olan adrenalin, karşımıza çıkan kişileri olayın hemen ardından daha çekici bulmamıza sebep olabiliyor. “Ve eğer zaten iyi hissediyorsanız” diyor Fisher, bir anda çekici bir insanla karşılaşmak kortizol seviyenizde bir düşüşü tetikleyerek daha iyi bile hissetmenizi sağlayabilir. Geriye dönüp baktığımda, ben bunu cerrahım ile yaşadığım paniklemeden daha sık yaşıyorum; fakat insanlar olumsuz anıları hatırlamaya olumlu olanlardan daha meyilli. 

Ateşli insanların ellerinde sürpriz faktörü olsa bile, bu onları ancak bir yere kadar götürür. “İyi görünüş başlangıç için önemlidir çünkü bu birisine bakmanızı ve belki de gidip onunla konuşmanızı sağlar” diyor Fisher. “Harika bir başlangıcın sinyali olabilir fakat eşleşmenin kırılma ve yükselme noktaları vardır”. Genellikle, uzun vadede, gerçekten de çok ateşli olmanın insanları, korkunç bir kişiliği ya da tuhaf bir dünya görüşü olan birini çekici bulmaya devam etmesini sağlamak için yeterli olmadığını belirtiyor. Hoş insanların da sorunları olduğunu bilmek, üzerinizde hastane önlüğü varken ve hisleri olan bir Ken bebeği ile aniden karşı karşıya geldiğinizde size yardımcı olur mu o da ayrı mesele.